Shilin

Shilin (Af Ingiriis : Coin) waa jaandi wareegsan kaas oo ka samaysan bir, dahab, iyo naxaas leh astaamo iyo calaamado kala duwan taas oo dadku isla garteen in wax lagu kala iibsado. Shilinka lacagtu waa shey miisaan yar oo lagu qiimeeyo qadarka alaab, badeecad, guri, dhul iyo waxyaabo kale leeyihiin.

Shilin 10 senti Iswisarland oo la isticmaali jirey 1879.

Hadaba dunida maanta waxaa jira tiro badan oo lacag ah, wadan kasta wuxuu leeyahay lacag u gaar ah, taasi oo qiimaheedu kala sareeyo isla markaana ka sameeysan shilimaan iyo warqado. Guud ahaan lacagtu waa labo nooc: mid shilin ah iyo mid warqad ka sameeysan. Shilimaantu waa qadarka ugu qiimaha hooseeya lacagta wadan leeyahay, inta badana waxa ka soo bilaabmaan hal senti, shan senti, toban senti, konton senti iyo boqol senti. Boqolka senti wixii ka sareeya waxaa la isticmaalaa warqad taas oo ka bilaabanta kow ilaa malaayiin. Laakiin inta badan, lacagta dunida waxaa ugu sareeysa warqad shan kun ah.

Taariikhda Shilinka

Shilin ka mid ah Lacagtii ugu horeeysay ee dunida. Taano la isticmaali jirey 640 sano ciise hortii.

Inkasto aanan la hubin, waxaa la sheegaa in sheeyo u eeg shilinka la isticmaali jirey 100,000 sano ka hor. Laakiin waxaa la hubaa in lacagtii ugu horeeysay ay sameeyeen ganacsatadii hore ee beeraleyda ahayd ee ilbaxnimodii Mesobotaamiya (Mesopotamia) wakhti hada laga joogo 3,000 sano Ciise hortiis.

Sidoo kale, lacagta bocoolsha (shell money) wakhtiyo hore ayaa laga isticmaali jirey qaarad Afrika, Aasiya, Ameerika iyo Ustareeliya. Shilinka shaanbadeysan ee astaamaha iyo calaamadaha leh, kaas oo ka samaysan dahab iyo naxaas, waxaa la alifey intii u dhaxaysay 650 ilaa 600 ciise hortiis.

Qeybaha

Shilinka darik ee sanadkii 490 Ciise hortii laga isticmaali jirey boqortooyadii Beershiya (Persia).

shilin naxaas ah oo la isticmaali jirey 480 ilaa 420 ciise hortii, maamulkii Athens.

shilin geeso leh.

shilin afar gees ah oo la isticmaali jirey qiyaastii 185-170 sano ciise hortiis.

Shilinku waa lacag dadku isticmaali jireen tan iyo wakhti hada laga joogo 10,000 sano ka hor. Ilbaxnimo iyo deegaan kasta waxay lahaayeen qadar shilimaan oo wax lagu kala iibsado.

Shilimaantii ugu horeeyay waxaa laga samayn jirey lafaha geesaha xoolaha iyo qolofka bocolsha badaha, laakiin wakhti ka dib waxaa bilaabmey shilimaanta laga sameeyo birta, dahabka, naxaasta iyo noocyo kala duwan oo jaandiga ah.

Qiimaha iyo tayada shilinku waxay ku xidhan tahay hadba sheyga uu ka sameeysan yahay. Shilimaanta laga sameeyo dahabka ayaa ugu qaalisan dhamaan noocyada shilimaanta.

Dunida maanta waxaa la isticmaalaa shilimaan kala duwan, tayada iyo qiimahoodu kala sareeyaan, kuwaas oo qadarka ugu hooseeya ka soo bilaabmo hal senti, shan senti, toban senti, konton senti iyo boqol senti. Boqolka senti wixii ka sareeya waxaa la isticmaalaa lacag warqad ah.

Sidoo kale fiiri

• Lacag
• Shilin
• Bankiga Dhexe ee Soomaaliya
• Xawaalad