Wareega Meere
Wareega Meere (Af Carabi : ar; Af Ingiriis : planet rotation) sida la isku waafaqay, dhamaan meereyaashu waxay ku wareegaan xidig (qorax).[1] Tusaale ahaan, meerayaasha Bahda Qoraxdu Midaysay dhamaantood waxay ku wareegaan qoraxda, jiho la mid ah tan qoraxdu u ged-gedoonto (waa qaab la mid ah habka saacadu u wareegto "clockwise").[2] Ugu yaraan, hal meere, WASP-17b, oo aad inooga fog ayaa la arkey inuu u wareego jiho ka duwan tan xidigtiisu u gedoonto.[3]
Wakhtiga ay meere ku qaadato inuu dhamaystiro hal wareeg oo uu ku soo duurayo qoraxda waxaa loo yaqaanaa sanad.[4] Hadaba sanadada meerayaashu way kala duwan yihiin taasi oo ku xidhan kolba masaafada iyo fogaanta uu u jiro qoraxda. Meeraha ugu fog masaafada qoraxda ayaa ugu sanad dheer isla markaana ugu socod gaaban sababtoo ah aad ayuu uga dheer yahay cufisjiidadka qoraxdaasi.[5]
Gedgedoonka Meere
Meere kasta wuxuu ku gedgedoomaa (rotate) xariijin udub-dhexaadkiisa ah taasi oon la arki karin.[6] Gedoonkaasi meere oo ka soo bilaabma bari ilaa galbeed ayaa waxay keentaa maalinta iyo habeenka,[7] sababtoo ah iftiinka qoraxda ayaa kolba dhinac ka mid ah meerahaais u muuqda.[8]
Inta u badan meerayaasha Bahda Qoraxdu Midaysay waxay u soo gedoomaan hab waafaqsan wareega saacada,[9] marka laga reebo meeraha Uraano oo asaga lagu wado in uu u gedoomo jiho lid ku ah wareega saacada. Gedgedoonka meerayaashu way kala duwan tahay, meeraha Dusaa waxay ku qaadataa dhowr saacadood inuu dhamaystiro gedoon xidhan, taasi oo ah habeen iyo maalinta Dusaa; halka meerayaasha waawayn ee neefta ah ay ku qaadato maalmo badan iney sameeyaan hal gedoon oo dhamaystiran.[10]
Qoraalo La Mid ah
Xigasho
- ↑ ku wareegaan xidig (qorax)
- ↑ jiho la mid ah tan qoraxdu u ged-gedoonto
- ↑ Lyttleton Raymond A. 1936 Monthly Notices of the Royal Astronomical Society On the possible results of an encounter of Pluto with the Neptunian system
- ↑ Wakhtiga ay meere ku qaadato inuu dhamaystiro hal wareeg waxaa loo yaqaanaa sanad
- ↑ cufisjiidad
- ↑ xariijin udub-dhexaadkiisa
- ↑ maalinta iyo habeen
- ↑ Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America Whipple Fred 1964 |bibcode=1964PNAS...52..565W The History of the Solar System
- ↑ Bahda Qoraxdu Midaysay
- ↑ Planet Quest: The Epic Discovery of Alien Solar Systems, K. The Free Press 1997
Maqaalkan waa la bilaabay. Hadii aad wax ka taqaanid fadlan ka caawi Wikipedia in aad Wax ku dartid. Qoraalkaagu ha noqdo mid faa'iido leh oo dhexdhexaad ah.