Uunsi

waxaanu u baahanahay dareraha xabagta geedka maraaga (Af Carabi : ar‎; Af Ingiriis : Frankincense) magaca Saynis: Boswellia Carterii, waa xabag ama caano geed , qayb ka mida luubaanta ayaa la calaaliliyaa guryahana waa lagu uunsiyaa iyadoo leh caraf heer sare ah, waxaa kaloo loo adeegsadaa daawo dhaqameedka, Luubanta waxaa aad loogu yaqaanaa dhaqanka Soomaaliyeed iyo kuwa carabta. Luubaanta waxaa lagu shidaa Dabqaadka oo laga sameeyo dhagax khafiif ah sida digsiga cuntadda.

luubaanta ayaa noocyo badan leh waxaana geedka luubaaneedku soo saaraa ilaa sadex mar sanadkii, meelaha uu ka baxo geed luubaaneedka ugu qaalisan dunida ayaa ah woqooyi bari Soomaaliya, Cumaan iyo Yaman, waxaa kaloo laga hela jasiirada soqodra ee ku aadan woqooyi bari soomaaliya, ganacsi ayaa ka dhexayn jiray soomaalida iyo faraacintii luubaanta ku salaysan, dhulkii uduga ayaa lagu magacaabi jiray dhulka soomaalida,

Jaadadka lubaanka

waxaa kala duwan geedaha dhala luubaanta xaga jooga iyo xabagta ay soo saaraan, jaadadka geed lubaaneedka waxaa ka mid ah^[1]

Waxaa geedahaas ugu muhiimsan Moxog (oo soo saara xabagta Beeyo) iyo Yagcar (oo ay ka dhalato xabagta Maydi)

MOXOR: waa geedka jiridiisa ay ka soo baxdo Beeyo.

BEEYO

Beeyadu waa xabagta ka dhalata geedka Moxorka oo ka baxa meelaha banaanista ah, Moxorku wuxuu leeyahay jirid buuran oo ay ka buuxdo dheecaan (caano). Beeyada marka la soo guro waxaa lakeenaa magaalooynka, waxaana lookala saaraa afar (4) qaybood oo ah siddan.

Casaan: oo ah miro gud guduudan.
Caddaan: oo ah miro cad cad
Qolof: oo ah jidhifta geedka
Shooto: oo ah haska iyo jajabka ka dhaca iyada.^[2]

YAGCAR: Waa geedka jiridiisa ay ka soo baxdo Maydi

MAYDI:

Maydigu waa xabagta ka baxda geedka la yiraa Yagcar waanu kaduwan kii hore wuxuu ka baxaa dhadhaabaha waana geed dheecaan badan leh waana ka qaalisan yahay dhanka qiimaynta lacagta wxuuu leeyahay Calaal balaaran oo uu ku qabsado dhadhaabta, malaha xididdo dhulka ugu aasan. calaacashaas ayuu dhadhaabta ku qabsadaa. wuxuuna ka baxaa meelo halis ah haddii ruuxa gurayaa uu kasoo dhaco uu naftiisa halis u yahay.

Waxaa looo kala saaraa marka lasoo jadro(lasoo guro) dhawr qaybood oo ah sedan.

Mushaad: waa xabag dhaadheer
Mujarwal: waa iniini cad cad
Jibaan jib: waa xabag mad madaw
Shooto: waa haska kadaata oo ah niis oo kale.
Qolof : oo ah jilifta geedka.^[3]

Taariikhda luubaanta

Luubaanta ayaa waxaa la yaqaanay miilaadiga ka hor, waxaa ku tiirsanaan jiray xadaarado hore oo qadiim ah sida xadaaradii saba iyo maciin, faraacintii, boqotooyadii beershiya (furus), ruumaanka, giriiga iyo hindiya una adeegsan jiray dhaqan diimeedyo iyo bukhuur ahaan, waxaa kaloo ka ganacsiga luubaanta ku xirnaa xadaaradii faraacinta kala dhaxaysay dhulka soomaalida gaar ahaan gobolada bari.

yurubta galbeed ayay luubaantu gaartay waqti dambe lagu qiyaaso waqtiyadii dhexe.

Adeegsiga luubaanta

waxaa loo adeegsadaa xanjo ahaan ama bukhuur iyo uunsi, dadka qaar baa u adeegsada sixirka iyo dhaqamo diimeedyada kala duwan, waxaase ugu caansan u adeegsigeeda qaab udugsiga iyo daawo dhaqameedka,

Tixraac

↑ http://mucaadsh.blogspot.co.ke/2015/10/wax-ka-baro-khayraadka-dhulkeenu-qaniga.html
↑ "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2016-01-24. Soo qaatay 2016-01-05. Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
↑ "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2016-01-24. Soo qaatay 2016-01-05. Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)

[1] ttp://mucaadsh.blogspot.co.ke/2015/10/wax-ka-baro-khayraadka-dhulkeenu-qaniga.html

[2] "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2016-01-24. Soo qaatay 2016-01-05. Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)

[3] "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2016-01-24. Soo qaatay 2016-01-05. Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)

[1]

[2]

[3]