Guinea waa wadan ku yaalo Galbeedka Afrika. Wadankaan waxoo xuduud la leeyahay wadamada Guinea-Bissau, Maali, Sinigaal, Xeebta Foolmaroodi, Sierra Leone iyo Liberia. Caasimada waxaa la dhahaa Konakri.

Jamhuuriyada Giinya Soomaali
République de Guinée Faransiis
Hal ku dheg: "Travail, Justice, Solidarité" (Af-Faransiis)
"Work, Justice, Solidarity"
Heesta qaranka: Liberté  (Af-Faransiis)
Freedom
Location of Guinea (dark blue) – in Africa (light blue & dark grey) – in the African Union (light blue)
Location of Guinea (dark blue)

– in Africa (light blue & dark grey)
– in the African Union (light blue)

Location of Guinea (dark blue)

– in Africa (light blue & dark grey)
– in the African Union (light blue)

Location of Guinea
Magaalo madax
Waa Magaalada ugu balaaran
Conakry
Luqadaha rasmiga ah French
Vernacular
languages
Qaybaha qoomiyedaha
Dadka Guinean
Xukunka Unitary presidential republic
 -  President Mamady Doumbouya
 -  Prime Minister
Sharci dejinta National Assembly
Independence
 -  from France 2 October 1958 
Baaxad
 -  Guud ahaan 245,836 km2 (77th)
94,926 sq mi 
 -  Biyo (%) negligible
Tirada dadka
 -  2021 qiyaasta 13,531,906[2][3] (81st)
 -  2014 Tirakoob 11,628,972
 -  Mugga Dadka 40.9/km2 (164th)
106.1/sq mi
Wax soo saar (PPP) 2017 qiyaastii
 -  Guud ahaan $26.451 billion[4]
 -  Qof qof $2,039[4]
Wax soo saar (Iskaga magacaaban) 2017 estimate
 -  Guud ahaan $9.183 billion[4]
 -  Calaa qof $707[4]
Qaybsiga (1994)70.3 (medium)
Kobaca (2015)Steady 0.414[5] (low / 183th)
Lacagta Guinean franc (GNF)
Waqtiga GMT (UTC+0)
Wadista Baabuurta right
Thiinada telka +224
Furaha Internetka .gn

Coordinates: 7°32′17″N 8°29′50″W / 7.53806°N 8.49722°W / 7.53806; -8.49722

Guinea (/ ɡɪni / (Ku dhawaad ​​codka maqalka)), si rasmi ah Jamhuuriyadda Guinea (Faransiiska: République de Guinée), waa waddanka xeebta galbeed ee Afrika. Dalka Guinea waxaa lagu magacaabaa Guinea-Conakry, oo loo yaqaan 'Guinea' oo magaciisa la yiraahdo Guinea-Bissau iyo Equatorial Guinea. Guinea waxay leedahay qiyaastii 12.4 milyan iyo aag 245,860 kilomitir square ah (94,927 sq mi).

Guinea waa jamiir. Madaxweynuhu si toos ah ayuu u doortaa dadka, waana madaxa dawladda iyo madaxa dawladda. Golaha Qaranka ee Guinea ayaa ah hay'adda sharci-dejinta ee dalka, xubnaha xubnahana waxaa sidoo kale si toos ah loogu soo doortaa dadka. Waaxda garsoorka waxaa hoggaaminaya Maxkamadda Sare ee Guinea, maxkamadda ugu sareysa iyo kan ugu dambeeya ee rafcaanka dalka.

Dalka waxaa loo magacaabay gobolka Geeska Afrika. Guinea waa magac dhaqameed ee gobolka Afrika ee ku yaal Gacanka Guinea. Waxay u fidisaa waqooyiga iyada oo loo marayo gobollada gawaarida gawaarida uurka leh waxayna ku dhammaanayaan Sahel. Giriigga Guinea wuxuu si toos ah uga yimid erayga Portugal ee Guiné, kaasoo ka soo baxay qarnigii 15-aad ee ku saabsanaa dhulalka ku yaal Guineus, oo ah erey guud oo loogu talagalay dadka madowga ah ee Afrika ee ka hooseeya webiga Senegal, marka laga reebo 'tawny' Zenaga Berbers, oo ka sarreeya, oo loo yaqaan Azenegues ama Moors.


Sido kale fiiri wax ka badal

  1. "The World Factbook - Central Intelligence Agency - CIA"
  2. population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division https://population.un.org/wpp/. Soo qaatay July 17, 2022.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  3. population.un.org (XSLX) ("Total Population, as of 1 July (thousands)"). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_General/WPP2022_GEN_F01_DEMOGRAPHIC_INDICATORS_COMPACT_REV1.xlsx. Soo qaatay July 17, 2022.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 . International Monetary Fund http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=20&pr.y=6&sy=2015&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=656&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=. Soo qaatay 18 April 2012.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  5. (PDF). United Nations Development Programme http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf. Soo qaatay 21 March 2017.  Maqan ama ebar |title= (caawin)