Xaaji suudi

Axmed Warsama "Xaaji Sudi" / Xaaji Suudi Shabeel (1858–1920) wuxuu ahaa afhayeenka emiirk Diiriye Guure iyo Diiriye Guure. [2] Wuxuu sidoo kale ahaa gacanta midig ee dhaqdhaqaaqa iyo taliye kuxigeenka emiirka Diiriye Guure ilaa qarnigii 1920. [3] Hastings Ismay (markii dambena Xoghayaha Guud ee NATO laga soo bilaabo 1952 ilaa 1957) kadibna sarkaal sirdoon ah oo ku sugan Somaliland sanadkii 1918 wuxuu Xaaji Sudi ku tilmaamay "gacanta midig ee Mullah maalmihii hore ee sarakicimadiisa hadana wali waa mid awood weyn ku leh dalka" . [5] Wuxuu ahaa Habar jeco Maxamed abokor (Aden Maddobe), oo ka soo jeeda Beesha Isaaq.

Xaaji Sudi wuxuu ku dhawaad ​​ku dhawaad ​​1857 waxa uu hadda yahay Somaliland kahor qab qabashada Ingiriiska ee xeebta Soomaaliya. Waxba lagama oga noloshiisa hore, laakiin sida badan dadka soomaalida waqtigiisa noloshiisa hore iyo dhalinyarada wuxuu ku qaatay gudaha gudaha sidii reer guuraa. Naanaysta "Sudi" ee af-soomaaliga waxaa loola jeedaa xanaaq kulul. Afka Soomaaliga ereygu macnihiisu waa kuleyl ama karbaasho heerkul ah astaan ​​u ah heerkulkiisa. Xaaji Sudi magaciisa dhabta ah wuxuu ahaa Warsame Cumar (marka loo eego reeraha casriga ah) laakiin Ingriiska waxaa loo yiqiinay Axmed Warsama ka hor intaanu dhicin. Intii lagu jiray sanadihii uu xumaa wuxuu caan ku ahaa Xaaji Sudi. Sida laga soo xigtay Pestalozza (Aden, Yemen, La-taliyihii Guud ee Talyaniga iyo nin la kulmay labadaba Mullah iyo Xaaji Sudi sanadkii 1904), Xaaji Suudi wuxuu tarjumaan Carab ah ka ahaa adeegga Ingiriiska muddo shan iyo labaatan sano ah Sawakin, Masar iyo Suudaan, waqtiga dhaqdhaqaaqa Mahdist. Wuxuu khilaaf soo kala dhex galay masuuliyiinta Ingiriiska oo noqday lataliyaha ugu qiimaha badan ee Sayid0Qoorkii ugu horreeyay ee Xaaji Sudi noloshiisu waxay ahayd markabkiisa ciidamada Biritishka isagoo turjubaan bilaabaya horraantii 1880-meeyadii. Wuxuu weheliyey William Hewett socdaalkiisii ​​Abyssinia sida laga soo xigtay Cecil Lowther kaas oo u shaqaaleysiiyay hage iyo madax markii ugaarsiga 1894 ee ugaarsiga ee Somaliland. Xaaji Axmed turjubaanka iyo madaxa, nin dheer, nin yar oo soddon iyo shan jir ah, oo madaxa isku xiiran afkiisa ayaa kahadlaya safka ilko cadowgu u yahay nin weyn marka loo eego dadka oo dhan (isagoo seddex jeer safarka ku soo galay Maka wuxuu safarka afraad ku jiraa rajo leh) Wuxuu sannado ku qaatay Ingiriiska Navy ahaan turjubaan ahaan, waxaana ku weheliyey Admiral Hewittergada Abisiniya " Sanadkii 1884-1885 Xaaji Sudi wuxuu ku qaatay waqti turjubaan intii lagu guda jirey socdaalkii Suakin ee kadhanka ahaa Cusmaan Digna wuxuu si toos ah u indha indheeyey qaababka reer Sudan Dervish intii uu ka shaqeynayay dibada HMS Ranger intii uu socday William Hewett. ku dhawaad ​​shan iyo toban sano kadib Xaaji Sudi ayaa bari doona Mullah waxa uu ka bartay qaabkii Cusmaan Digna iyo Muxamed Axmad Al-Mahdi. “Xeerarkiisa siyaasadeed ee saxda ah waxaa kaliya lagu koobay oo keliya dhawr dumar ah, isla markaana waxay ka careysiisay Soomaalida deggan magaalada Cadan, kuwaas oo danaynayey cadhada shaqsiyadeed ee ka dhanka ah Dowladda Ingiriiska. Waxaa ka mid ah Xaaji Sudi, turjubaan hore oo ka tirsanaa Ciidanka Badda, oo ku sugnaa Suakin isla markaana la hadlayey caadooyinkiisa Dervish, oo inbadan oo kamid ah uu u soo dhoofay Somaliland. Kow iyo labaatan sano wuxuu ahaa Mullah aaminka aaminka ah ". "Xaaji Sudi wuxuu ahaan jiray turjubaan hore oo ka tirsanaa ciidamada badda. Wuxuu ku sugnaa Suakin wuxuuna lahadlayay siyaabo kala duwan, wuxuuna soo dejiyay caadooyin badan." Sannadkii 1892 wuxuu John Walter Gregory u raacay bariga Afrika, Gregory wuxuu u kuurgalay hab dhaqankii Xaaji Sudi iyo dhaqankiisii ​​1892-1893 safarkiisa wuxuu sameeyey indha indhaynta soo socota ee la xiriirta dabeecaddiisa iyo xamaasadiisa diinta.

"Madaxa warfaafinta Wasama wuxuu sidoo kale ahaa wadaadka soomaalida. Heesahiisa waxaa kamid ahaa muusig lagu xusayay waqtiga muusika, iyo dhiiri gelinti uu ku dhiirrigaliyay dhaanleyda inay ka careysiiyaan. Dhanka hore ee khadka tooska ah ee soomalida, wuxuuna hogaaminayay cibaadadooda.Laakiin Wasama weligeed kama doorin lahayd geeri wasakhaysan; markii aan khamriga dawada ah u daweeyo ragga buka, wuxuu siin lahaa qiyaasta wuxuuna ku dhaaran doonaa "dowo" wax aan fiicnayn buu kujiraa. Wuxuu sanado badan turjubaan ka ahaa dagaal-ooge, halkaasna wuxuu ku bartay oo keliya "fo'kada English", laakiin sidoo kale wuxuu ku kala duwanaa diinka iyo caqiidada. diyaar baan u ahay inuu ku dhaqmo kan kale, wacdiyadiisiina waxaa lagu soo qaatay luqad xunxun.Waxaan xasuustaa mar uu qof soomaali ahi isku dayay inuu shirqool u sameeyo shaqadiisa marmarsiinyo ay ahayd inuu aadayo oo uu u duceeyo. taasi waxay yeelan lahayd iskaanka ka fiirsaday Billingsgate. Badanaa, goorta uu cibaadadiisa ku sugan yahay geeska xerada, ishiisa isha ku heysa wuxuu arkaa nin sameynaya wax aan waajib ku ahayn inuu sameeyo; Wasama isla markiiba ka boodi lahaa sariirtiisa oo ku tuuri lahaa dambiilaha qayb weyn oo ah dhaarta dhiiga-daadinta, ka dibna hoos ugu tuuri doonta sariirkiisa mar kale si loo soo gabagabeeyo salaadda kala go'ay. Laakiin in kasta oo uu luqadda ku jiray, Wasama wuxuu ahaa nin ku muteystay tixgalinta umada Soomaaliyeed. Wuxuu ahaa nin qalbi furan, naxariis badan, firfircoon, geesi badan, caqli badan, karti leh.