Dhexdhexaadnimada boggan waa lagu muransan yahay.

Saddex-xagalka violet (cirdhow maari) (Jarmal: Lila Winkel) – oo ka mid ah astaamaha nidaamka calaamadeynta maxaabiista ee xerooyinkii Naasigu (Nazi-ga) Jarmalka, ayaa loo adeegsaday Reich Saddexaad si loo muujiyo Markhaatiyaasha Yehowah^[1] ee xidhan. Waxaa loo malaynayaa in saddex xagal-guduudku ay calaamad u yihiin in ka badan 4,000 oo qof, kuwaas oo ku dhawaad saddex meelood meel ay ka yimaadeen meel ka baxsan Jarmalka.

Markhaatiyaasha Yehowah dagaal ma taageeraan. Waa la silciyey, waa la xirey, ka dibna waxaa lagu xirey xerooyin diintooda.

Ilaa 1,600 oo Markhaatiyaasha Yehowah ah ayaa dhintay xilligii Holocaust, oo ka mid ah 35,000 oo Markhaati ah oo ku noolaa Jarmalka iyo dalalkii Nazi-gu gumaysan jiray. Sababta dhimashada lama garanayo dhammaan kiisaska. Maadaama cilmi-baaristu socoto, tirooyinka iyo faahfaahinta kale ayaa laga yaabaa in la cusbooneysiiyo wakhtiga.

Sidee bay u dhinteen?

Xukunno dil ah: Ku dhawaad 400 oo Markhaati ah ayaa lagu dilay Jarmalka iyo dalalkii Naasigu gumaysan jiray. Inta badan dhibanayaasha waxaa la soo taagay maxkamad, waxaana lagu xukumay dil, iyo qoorta laga gooyay. Kuwo kale waa la toogtay ama la daldalay iyada oo aan la helin dhegaysi maxkamadeed oo rasmi ah.

Xaalado xabsi oo aad u daran: In ka badan 1,000 Markhaati ayaa ku dhintay xeryaha iyo xabsiyada Nazi-ga. Waxaa la shaqeeyay ilaa dhimasho ama waxay u dhinteen jirdil, gaajo, hargab, jirro, ama daryeel caafimaad xumo. Natiijadii loola dhaqmay si naxariis darro ah, qaar kale waxay dhinteen wax yar ka dib markii ay xoroobeen dhamaadkii dagaalkii labaad ee aduunka.

Sababaha kale: Markhaatiyaasha qaar ayaa lagu dilay qolalka gaaska, waxaa lagu sameeyay tijaabooyin caafimaad oo dilaa ah, ama waxaa lagu duro irbado wax dilaya.

Maxaa loo silciyey? Markhaatiyaasha Yehowah waa la silciyey sababtoo ah waxay u hoggaansameen waxbaridda Kitaabka Quduuska ah. Markii dawladdii Naasigu ka dalbatay Markhaatiyaasha inay sameeyaan waxa Kitaabka Quduuska ah diidayo, Markhaatiyadu way diideen inay adeecaan. Waxay doorteen inay “Ilaah addeecaan sidii taliye ahaan dadka.” Ka fiirso laba meelood oo ay doorteen.

Dhex dhexaadnimo siyaasadeed. Sida Markhaatiyaasha jooga dhammaan dalalka maanta, Markhaatiyaasha Yehowah ee ku hoos noolaa xukunkii Nazi waxay dhexdhexaad ka ahaayeen arrimaha siyaasadda. Sidaa darteed, way diideen

Ka mid noqo ciidamada ama taageer dadaallada dagaalka

Ka codee doorashooyinka ama ku biir ururada Nazi

Salaan swastika ama dheh "Heil Hitler!"

Ku dhaqanka caqiidadooda. In kasta oo laga mamnuucay inay rumaysadkooda ku dhaqmaan, Markhaatiyaasha Yehowah way sii wadeen

Ku Kulmo Ducada iyo Cibaadada.

Ku wacdi fariinta Kitaabka Qudduuska ah oo qaybi suugaanta Baybalka ku salaysan

U roonow deriskooda, oo ay ku jiraan Yuhuuda.

Xaji caqiidadooda, iyagoo diidaya inay saxeexaan dukumeenti diidaya waxay aaminsan yihiin

Professor Robert Gerwarth wuxuu soo gabagabeeyey in Markhaatiyaasha Yehowah ay ahaayeen "kooxda kaliya ee Reich Saddexaad ee lagu silciyo iyadoo lagu salaynayo caqiidadooda diineed oo keliya." Maxaabiistii xerada-xidhista ee saaxiibbadiis ah ayaa u yimid inay Markhaatiyaasha Yehowah ku bogaadiyaan mowqifkooda adag. Mid ka mid ah maxbuus Australiyaanka ah ayaa arkay: “Ma galaan dagaal. Waxay ka door bidayaan in la dilo intii qof kale la dili lahaa.”

Halkee ku dhinteen? Kaamamka Xoogsiinta: Inta badan Markhaatiyaasha Yehowah waxay ku dhinteen xeryaha-fiirsashada. Waxa lagu xidhay xeryo ay ka mid yihiin Auschwitz, Buchenwald, Dachau, Flossenbürg, Mauthausen, Neuengamme, Niederhagen, Ravensbrück, iyo Sachsenhausen. Sachsenhausen oo keliya, ilaa 200 oo Markhaatiyaasha Yehowah ayaa la xaqiijiyay.

Xabsiyada: Qaar ka mid ah Markhaatiyaasha ayaa jirdil loogu geystay xabsiyada. Qaar kale ayaa u dhintay dhaawacyadii ka soo gaaray su'aalaha.

Meelaha dilka lagu fuliyay: Markhaatiyaasha Yehowah waxaa lagu fuliyay inta badan xabsiyada Berlin-Plötsensee, Brandenburg, iyo Halle/Saale. Intaa waxaa dheer, ilaa 70 goobood oo kale oo Markhaatiyaal lagu toogtay ayaa la diiwaangeliyay.

Sidoo kale eeg

[1] ttps://www.jw.org/so/

[1]