Muraad labaad

kheyrul muluuk al suldaan al gaazi abul kheyraat mucizu diin sayaajul muslimiin muraad labaad bin muxamad bin bayazid (turkida cusmaaniyada:خيرُ المُلُوك غازى سُلطان مُراد خان ثانى بن مُحمَّد بن بايزيد عُثمانى؛) waxaa loo yaqaan sidoo kale khuwaaja muraad (turkida cusmaaniyada خوجۀ مُراد؛) waa kan lixaaaad ee boqorada cusmaaniyiinta waxaa dhalay

muraad labaad مراد الثاني
suldaanka 6aad ee cusmaaniyiinta
mudada xukunkiisa
(1)1421 ilaa , 1444
(2)1446 ilaa , 1451
Xil kaga horeeyay:	muxamad koowaad .
Xil kaga danbeeyay	muxamad alfaatix.
Dhashay:	1403
Ku dhashay:	amaasiya anaadool
Diintiisa:	Islaam
Dhalasho:	dawlada cosmaniya
aabihiis	muxamad koowaad
hooyadii	amiina khaatuun
Dhintay:	1451
Ku dhintay:	adirna, romali

wuxuu qabtay xilka aabihiis markoo dhintay, waxa uuna caan ku ahaa siyaaseenta cadawgiis, intuu xilka haayay wuxuu ku dadaalay inuu dawlada ku soo celiyo heerkii ee joogtay xiligii bayazid, 1422kii wuxuu hareereeyay Qusdandiiniya asoo ku ciqaabaya sii deyntooda adeerkiis musdafa wuxuu qabsaday dhamaan imaaradaha turkida, suldaan muraad labaad wiilkiis calaaudiin oo dhintay iyo jab ka soo gaaray isbahaysi kirishmiska ah ayuu la murugooday, xilka ayuuna uga dagay wiilkiis muxamad alfaatix wuxuuna u go'ay cibaado, Wiilka ayee fududeesteen qaska ayaa sii batay waxaa yimid isbahaysi kirishmiska oo xoog leh suldaan muraad labaad ayaa mar kale xilka ku soo noqoday asigoo jabiyay isbahaysiga, wuxuu bilaabay qas wadayaasha inuu ka daba tago asagoo ku jiro ayoo dhintay 1451dii

Noloshiisa hore

Muraad labaad waxaa lagu dhalay amaasiya 1403 hooyadii waa leysku khilaaf sanyahay laakiin waxaa xoog badan inay ahayd amiina khaatuun oo uu dhalay amiirka dilqaadir shacbaan suuli yaraantiisa waxa oo ku qaatay amaasiya, markuu weynaaday wuxuu tagay bursa halkaas oo wax ku bartay

1415kii waxaa loo magacaabay waaliga romali, soo ugu tababarto maamulka, xilkaas uu haayay 6 sano, wuxuu ka qeyb qaatay dagaalada shiiq badru diin oo ahaa shiiq fasaad waday oo dawlada la dagaalay .

Qabashadiis xilka

Suldaan muxamad wuxuu ahaa inuu u dardaarmay xilka muraad koowaad, Wuxuuna ka digay haduu dhinto muraad oo imaan in la shaaciyo dhimashadiisa markuu dhintay 1421kii sadrulacdamka iyo waziir ibrahim basha jandarli ayaa qariyeen dhimashadiisa waxay faafiyeen inuu xanuunsan yahay afartan barikadib ayuu soo gaaray muraad markaas ayaa la aasaasay suldaanka

Sanadkii 1421dii hogaamiyaasha dawlada iyo waziirada ayaa kula mubaayacoodeyn muraad bursa wuxuuna jiray xilligaas 18 sano, beecada agteed caalimka amiir suldaan ayaa u xiray seefta cusmaan gaazi taas oo dhaqan u naqatay salaadiintii ka dambeesay .

Kacdoonkii musdafa

Suldaan muraad oo ku haminaayay soocelinta dawlada, mideynta dhulkeeda, aasaasida ciidan xoogan iyo dhaqaalo sugan ayaa hishiis la galay hangari iyo janawa sidoo kale wuxuu ka dalbaday imbiraadoorkii biriizanda inuu cusbooneysiiyo hishiiska oo la galay aabihiis kaa oo dhigayay inuu weerarin biriizanda imbiraadoorkana uu haayo musdafa, wafdi ka socda imbiraadoorka ayaa yimid, hampalyeen kadib wuxuu dalbaday inuu heysto amiir maxamuud iyo yuusuf si loo cusbooneysiiyo hishiiska, waxa oona ku goodiyay inuu soo daynaya musdafa hadaa la aqbalin dalabkiisa, laakin suldaan muraad wuu diiday, markiiba waxay fasaxeen musdafa iyo juneyd bek , imbiraadoorka ayaana ku taageeray toban doomo , waxaa sidoo kale taageeray imaaradaha turkida, wuxuu qabsaday galiilobi iyo seeruuz. Suldaan muraad wuxuu diray bayazid baashaa alamaasiil iyo ciidan badan, markii uu dagaalku bilaawday ciidankii waxay aadeen musdafa, bayazidna waa la dilay. Musdafa oo aad usii awoodeestay ayaa soo aaday anadool, wuxuu kasoo talaabay marinka dardaniil , suldaan muraad ayaa ka horyimid asoo wata ciidan 120kun gaaraya, waxaa dhacday in musdafa iyo imbiraadoor emanawel labaad uu khilaaf soo kala dhex galo, suldaan muraad wuxuu adeegsaday siyaasad muxamad bek mikail ayuu diray soo ciidanka uga leexiyo asna wuu ku guuleestay, musdafa ayaa u cararay galiilobi waa lagu hareereeyay wuu kasii cararay adirna ayuu tagay wuxuu sii aaday aflaaq, muraad ayaa daba kacay oo soo qabtay, waxaa la dhahaa ciidankiis qaar ayaa qiyaaneen oo muraad u dhiibeen, suldaan muraad wuxuu xukmiyay in la dilo oo darbiga adirna lagu waro .

hareereenta Qusdandiiniya

Musdafa markii laga adkaaday imbiraadoorkii biriizanda emanawel labaad oo dareensanaa inlagu soo socdo ayaa bilaabay cudurdaarasho hase yeeshee suldaanka dheg jelq uma siin, bishii juun 1422kii ayuu weeraray Qusdandiiniya asigoo hareereeyay wuxuu watay ciidan gaaraya 50kun iyo madaafic aad u weyn oo loo yaqiin madaaficda shaahiin hareereenta waxay socotay afar bilood magaalada in laqabsado ayee ku dhawaatay waxaa babaadiyay kacdoonkii musdafa yare

kacdoonkii Musdafa yare

Musdafa yare wuxuu ahaa walaalka suldaan muraad waxaa tababari jiray ilyaas bek, tababarhiisa ayaa soo dirdiray, waxaana ku taageeray amiirada karmiyaan iyo qaramaan sidoo kale imbiraadoorka biriizanda ayaa isna ku booriyay caasinta muraad soo u mashquuliyo suldaanka, musdafa yare wuxuu helay ciidamo badan wuxuuna weeraray bursa wuu qabsan waayay wuxuu aaday izniik wuu go'doomiyay, suldaan muraad ayaa si hoosa ugu diray tababare ilyaas bek inuu siinayo balan qaad haduu mashquuliyo walaalkiis intuu ka imanayo, talyaha izniik wuxuu u diray inuu dhiibo magaalada, sidii ayee yeeleen, musdafa yare izniik ayuu soo galay halkaas oo ku mashquuliyay ilyaas bek, amiirada karmiyaan iyo qaramaan oo dareen galay ayaa ka dalbaday musdafa yare inuu isaga tago magaalada laakin wuu ka diiday, suldaanka ayaa soo gaaray ciidankii musdafa yare ayaa ka la haaday, ilyaas bek- musdafa yare ayuu u dhiibay suldaanka, wuxuuna faray ceeji in lagu dilo waana 1423dii

imaaradaha turkida

Imaaradaha turkida ayaa intuu ku mashquul sanaa suldaanka adeerkiis iyo walaalkiis ka soo ceshadeen dawlada dhulal badan, suldaan muraad ayaa weerary cizudiin asfandiyar amiirka qasdamuuni oo ku xad gudbay dhulka dawlada, suldaanka ayaa jabiyay cizudiin wuu cararay mar dambe ayaa amaan la siiyay wuxuuna u hogaasamay cusmaaniyiinta asigoo ku daray gabadhiis khadiija suldaanka, . Imaarada qaramaan ayuu u jeestay, waxaa dhacday amiirka qaramaan naasirudiin muxamad inuu ku dhintay dagaal oo ku qaaday magaalada andaaliya oo raacsan cusmaaniyiinta , waxaana xilka kaga daba maray walaalkiis calaaudiin cali,labada wiil ee naasirudiin muxamad Ibrahim iyo ciisa ayaa magan galay suldaan muraad labaad waxayna dalbadeen waxay guursadeen labo gabar oo la dhasheen suldaanka, muraad labaad ayaa caawiyay oo Ibrahim u dhiibay xilka imaarada wuxuuna kasoo ceshaday dhulkii ay imaarada horay oga qabsatay dawlada , ciisana romali ayuu gobol uga dhiibay, halka calaaudiin ee xilka laga qaaday uu u dhiibay soofiyaa. Jueyd bek oo in badan ku caasiyay dawlada lana cafiyay ayaa dib u qabsaday imaaradaha banuu aydiin fitno badan ayuu huriyay suldaanka oo markaan go'aansaday inuu dabargooyo ayaa u diray caruuj bek balse dhax buu ku dhintay wuxuu ku bedelay xamza bek oo la dhashay bayazid baashaa alamasiili iyo khalil yakhshi oo isna qaraabo la ahaay, way weerareen waxay qabteen walaalka juneyd iyo wiilkiis way xereen, halka juneyd uu ka cararay izmiir, wuxuu ku gabday dhufees bada agtiis ah , gurmad ayuuna weydiistay bunduqiya balse xamza bek ayaa dhaqso ku soo gaaray, juneyd bek markuu quustay wuu is dhiibay asoo sahrdistay inaa la taaban xamza iyo khaliil markay qabteen way dileen ayagoo ugu aargudanaya bayazid baashaa alamaasiili, suldaankana wuxuu faray in la dilo wiilkiis iyo walaalkiis, wuxuuna ka dhigay dhulka banuu aydiin gobol sidoo kale banuu manashtaa oo soo noqdeyn ayagana dhulkooda gobol buu ka dhigay

biriizanda

Waxaa dhintay imbiraadoor emanawel labaad xilkana wiilkiis yooxana 8aad ayaa fuulay, suldaan muraad labaad oo ka faaideestay daciifnimadood ayaa qabsaday magaalada muuduuna imbiraadoorka oo ogaaday inuu iska caabin karin ayaa ogolaaday inuu hoos imaado dawlada hishiis ayuu la galay muraad labaad kaa oo uga dagay dhamaan dhufeesyada ee biriizanda lahayd jizyana wuu aqbalay.

Waxaa la dhashay imbiraadoorka andronikos oo amiir ka ahaa salaaniik wuxuuna ahaa nimaan heysan kalsoonida dadka rayidka , markay arkeen dadka inay difaaci karin magaaladood waxay u dhiibeen bunduqiya suldaan muraad labaad ayaa ka xanaaqay arintan, wuxuuna weeraray magaalada, bunduqiya ayaa u dirtay ergay suldaanka see u wada hadlaan balse ergaygii ayuu xabsay wuxuuna u qoray bunduqiya "magaaladaan waa xaqeey awoowyaahey baan ka dhaxlay, awowgey bayazid baa seef uga furtay ruum, idinka laatiin talyaani baa tihiin xaa nii keenay dhulkaan uga baxa rabitaankiin hadii kale anaa nii imaanayo" meelo badan oo bunduqiya leydahay ayee cusmaaniyiinta burburiyeen , balse muranka ka dhex dhashay cusmaaniyiinta iyo hangari ee ku saabsan serbiya iyo aflaaq ayaa siiyaybunduqiya fursad

weerarada balqaan

Sikesmond boqorka hangari ahna imbiraadoorka rooman muqadaska ayaa bilaabay inuu ku dirdiro boqorada kirishmiska dawlada daraakoola oo ahaa amiirka aflaaq ayaa weeraro badan ku qaaday dhulka cusmaaniyiinta, feyruz bek ilaaliyaha xuduudkaas ayaa weeraray oo wax badan ka dilay, markiiba wuxuu ogaaday daraakoola inuu iska dhicin karin cusmaaniyiinta, wuuna hogaansamay, suldaan muraad ayaana cafiyay. Hadana qeyserkii serbiya osdofaan bin laazaar ayaa buriyay hishiiskoo kula jiray dawlada tan iyo xiligii bayazid, wuxuu qabtay taliyaha xuduudka "daloo baashaa", suldaanka ayaa u diray sanaan baashaa, wuxuu weeraray dhulka serbiya meelo badan buu qabsaday ee ka mid tahay alaaja xisaar, taasi oo keentay inuu hogaasamo qeysarka wuxuuna ka dagay qeybo kamid ah dhulkiisa suldaan muraad ayaana cafiyay. Albaaniya imaarada kastaryooti amiirkeed yoxanaa kaastaryoo ayaa la saftay bunduqiya, wuxuuna ka dalbaday inay saacidaan, suldaanka ciisa bek ayuu u diray, wuxuu weeraray yooxana kastaryoo wuuna jabshay wuxuu ku qasbanaaday inuu hogaansamo asna wuu sii socday ciisa bek laakonya ayuu qabsaday Waxaa dhintay osdofaan bin laazaar 1427dii, sikesmond oo ka faaideesanaya ayaa qabsaday balgaraad, muraad labaad ayaa kaga jawaabay inuu ku darsaday aalaaja xisaar iyo niish, weerarada markuu ku batay buu ku qasbanaaday inuu la saxiido hishiis nabadeed mudadiisu tahay sedex sano iyo in wabiga duuna uu xuduuka noqdo , dhanka kale qeysarka cusub ee serbiya jureyj baraakofij ayaa u hogaasamay dawlada, gabadhiis ayuuna ku daray muraad labaad dhul badan wuu uga dagay.

imaarada karmiyaan

Yacquub bek amiirka karmiyaan markuu dhintay 1428 wuxuuna ahaa inuu dardaarmay in imaarada la siiyo muraad labaad sidaas ayee kusoo dhamaatay imaaradaan

Soo cesashada salaaniik

Markale salaaniik ayuu u soo jeestay go'doomin adag buu galiyay, isla waqtigaas waxaa dhacday dadkii magaalada inay u bagi waayeen qaabkii ee bunduqiya usduulka bunduqiya ayaa la burburiyay, 29 Marso 1430kii ayaa la qabsaday magaalada waxaana laga helay qaniimo badan , wuxuuna u soo raray dad badan oo muslimiina magaalada , si ay u ilaashato bunduqiya waxa u hararay waxay la gashay dawlada hishiis oo ku aqoonsatay salaaniik.

Imaarada iibruus

Imaarada ibruus ayaa waxaa ka bilaawday dagaalo sokeeya dadka eegaanka oo ku dhibtooday ayee u direen inay siinayaan magaalada haduusan wax u geysaneen wuuna aqbay, si nabada ayee magaalada ugu soo gacan gashay ،.

La dagaalanka hangari

Sikesmond oo wali quusan ayaa soo dirdiray hadan aflaaq, serbiya sidoo kale amiirka qaramaan ayuu hoos kala hadlay, muraad ayaa u diray cali bek hangari, markuu gaaray ciidankiis oo kala maqan ayaa weerar kadis lagu soo qaaday wax badan baa laga dilay cali bek wuu soo laabtay

Muraadlabaad oo ciidan badan aruursaday soo uga aar guto hangari ayaa maqlay Ibrahim bek amiirka qaramaan inuu caasiyay, isla waqtigaas hadana amiirka seerbiya inuu caasiyay oona ku biiray sikesmond ayagoo sameeyay fasaad badan suldaanka ayaa u diray sanaan baashaa wuxuuna ku guuleestay inuu jabiyo oo wabiga duuna dhaafsiyo.

1435tii ayuu muraad labaad yimid anadool ciidan badan asagoo wata wuxuuna qabsaday dhamaan dhulka qaramaan xitaa caasimada qoonya, Ibrahim bek ayaana cararay, xaaskiis ilcaada oo la dhalatay suldaanka ayaa ka codsantay walaalkeed inuu u celiyo dhulkiisa, asna wuu aqbalay wuxuuna ku xujeeyay Wiilka Ibrahim bek inuu heysto.

Amiirada serbiya iyo aflaaq oo arkeen inay iska dhicin karin cusmaaniyiinta ayaa hogaameen mar kale, waxaa sidaas ku kaliyoobay hangari, cusmaaniyiinta ayaa weerareen oo khasaaro badan gaarsiiyeen, waxaa dhacday inuu dhintay sikesmond waxaana badalay Albert labaad wuxuu la xariiray amiirada serbiya iyo aflaaq, suldaan muraad markuu maqlay wuxuu ka dalbaday qeysarka serbiya inuu dhiibo qalcada samandariya, qeysarka ayaana diiday suldaanka ayaa hareereeyay qalcada, waxaana ka cararay qeysar jureerj baraakofij sedex bil kadib wuu qabsaday qalcada , amiirka aflaaq daraakoola ayaa is dhiibay asaga iyo labadiis canug suldaanka ayaana xiray,

Albert labaad markuu maqlay in la qabsaday samandariya ciidan badan ayuu ku yimid cusmaaniyiinta ayaa ka hortageen oo jab xun gaarsiiyeen, dagaal loo bixiyay "taka dabruu".

Waxaa dhintay Albert labaad 1439kii hangari waxaa ka dhex bilaawday dagaalo muraad labaad oo ka faaideesanaya ayaa hareereeyay balgaraad inkastoo mudo ay qaadatay hadna laguma guuleysan qabsashada magaalada. Waxaa xilka hangari ku guuleestay boqorka boolaan falaadislaaf sedexaad wuxuuna bilaabay weerar saliibi inuu soo qaado waxaa ku wehliyay yooxana honyaad aflaaq ayee soo galeen cusmaaniyiinta ayeena jabiyeen dhowr jeer ayagoo gaarsiiyay khasaaro badan, waxaa la socday qeysarka serbiya jureyj baraakofij waxay soo aadeen soofiyaa, way soo laabteen muraad labaad ayaa ciidan is daba diray kamiin ayee u dhigeen weyna jabiyeen waxay qabsadeen soofiyaa iyo bulgeeriya oo dhan, dhowr mar markii la jabiyay cusmaaniyiinta wuxuu la galay suldaanka hishiiskii sakdiin, kaa oo dawlada ku siisay aflaaq hangari daraakoola ayaana lagu celiyay, serbiya iyo bushtaaqna madaxbaanaani gudaha ayee siisay dawlada, 10 sano hishiisna way kala saxiixdeen, muraad labaad ayaa ku dhaartay quraanka inuu jabineen hishiiska, halka flaadislaaf sedexaad oo ku dhaartay injiilka.

Intii weeradaan socdeen amiirka qarmaan Ibrahim bek ayaa gadaal ka weeraray dawlada asagoo qabsaday magaalooyin badan suldaanka ayaa soo aaday markuu gaaray qoonya wuxuu ogaaday inuu cararay Ibrahim bek, wuxuuna soo diray xaaskiisa si ay suldaanka ugala hadasho, markale ayuu cafiyay, Ibrahim bek ayaa ku dhaartay inuu mar dambe weerareen cusmaaniyiinta

ka degistiisa xilka

Muraad labaad oo aa uga Muraad labaad oo aad uga murugeesnaa guuldarooyinka soo gaaray ayaa waxaa ugu sii darsaday dhimashada wiilkiis weyn caaludiin cali wuxuuna go'aansaday 1444kii inuu xilka uga tago wiilkiis muxamad alfaatix oo xiligaas yaraa wuxuuna rabaaday inuu u go'o cibaado.

Dagaalkii faaraanaa iyo ku laabashadiis xilka

kardinaal yulyaan siizaarini iyo baabaa ayaa u sheegay falaadislaaf sedexaad inuu ka bixi karo dhaartiisa maadaama uu la galay muslimiin, waxayna ku booriyeen inuu weeraro cusmaaniyiinta asagoo ka faaideesanaya katagista muraad labaad xilka, arinkaas oo keentay inuu ka baxo hishiiska ayadoo konton bari lee kasoo wareegatay , wuxuuna weeraray dhulka dawlada asagoo burburiyay meelo badan, golaha hogaamiyaasha dawlada ayaa isla garteen in loo baahanyahay muraad labaad, wiilkiis muxamad alfaatix ayaa u diray inuu imaado balse wuu ka diiday, markale ayuu u qoray muxamad alfaatix "hadaa tahay suldaanka waa inaa ilaalisaa dhulka iyo adoomaha, hadaadan ahayn waa inaa yeeshaa hadalka suldaanka oo fulsaa amarkiis" markaas ayuu imaaday Muraad labaad, aad ayaana loo soo dhaweeyay, ciidan gaaray 60kun ayuu qaatay wuxuu la kulmay isbahaysiga sanadkii 1444, dagaal qaraar aynaana dhex maray, ugu dambeyn waxaa la jabiyay isbahaysiga jab xun waxaana lagu dilay dagaalka falaadislaaf sedexaad iyo kardinaal yulyaan siizaarini, wuxuu faray suldaanka in labadood madax lagu bandhigo bursa iyo adirna, dagaalkan waxaa loo yaqaan dagaalkii faaraana, waxaana ka dhashay mandiqada balqaan inay cusmaaniyiinta ku kali naqdaan iyo hangari oo awoodeed wiiqmato, caalamka islaamiga ayaa dabaaldagyo laga sameeyay boqorka mamaaliikta ayaa amray in khilaafka cusmaaniyiinta ka dib la xuso muraad labaad.

Muraad labaad markii uu ka soo laabtay dagaalka wuxuu ku laabtay qalwadiis.

kulaabashadiis xilka

Ciidanka inkishaariyiinta ayaa ku sameeyay kacdoon suldaanka yar waxayna ka dalbeen muraad labaad inuu xilka kusoo noqdo, wuu ka yeelay labo sano ka dib 1446dii ayuu xilka kusoo laabtay

Amiir Qusdandiin oo walaal la ahaa imbiraadoorka biriizanda ayaa intee dawladu mashquul sanayd ka qabsaday meelo badan suldaan muraad ayaa weeraray 1446dii wuxuuna kasoo celiyay meelihii uu qabsaday amiir Qusdandiina wuxuu u hogaasamay xukunka dawlada.

fitnada askandar bek

wuxuu ahaa askandar bek inuu ka ridoobay islaamka, kacdoon ayuuna ku sameeyay dawlada 1444kii, meelo badan oo albaniya ka tirsan ayuuna qabsaday dagaalo badan ayaana dhex maray dawlada, ciidamo badan oo loo dirayna wuu jabiyay , suldaan muraad ayaa ku duulay magaalada aaqja xisaar ayuu ka qabsaday, askandar bek ayaa cararay, suldaankuna ma sii daba galin sababo laxariira hangari oo soo noqotay

dagaalkii kosofo ee labaad

Yooxana honyaad ayaa noqday maamulaha hangari maadama boqorka cusub uu yaraa, wuxuu weerar ku qaaday seerbiya sidoo kale isbahaysi xoogan ayuu sameestay meelo badan ayuu qabsaday kosofo ayuu imaaday Muraad labaad ayaa si deg deg ah ciidan gaaraya 60kun la yimid dagaal sedex bari socday ayaa dhex maray oo lagu jabshay yooxana honyaad asigoo ka cararay goobta. Mar kele askandar bek ayuu ku rogaal celiyay suldaanka aaqja xisaar ayuu hareereeyay mudo kadib wuu iska noqday suldaanka asoo rabo markale inuu usoo noqdo.

Dhimashadiisa

Waxaa la dhahaa muraad labaad mar asoo kasoo laabtay dalxiis oo ku tagay keymaha iyo beeraha ayaa waxaa ka hor imaaday shiiq suufi ahaa wuu eegay wuxuuna ku dhahay "suldaankanow wey soo dhamaatay aduunyada u diyaar garow aakhiro iyo safarkeed una tooba keen alla una naqo" suldaanka ayaa aad ugu saamoobay ayaa marqaati galiyay inuu alla u toobad keenay markuu yimid adirna xanuun saaid baa qabtay ilaa uu ka dhintay sanadkii 1451dii

xaasaskiisa iyo ilmihiisa

• yini khaatuun
• khadiija xaliima khaatuun waxaa dhalay cizudiin asfandiyar bek amiirka qasdamuuni
• maara khaatuun waxaa dhalay juryj baraakofij qeysarka serbiya
• khadiija huma khaatuun

Ilmahiisa

• axmad shilbi
• calaaudiin cali dhaxal suge ayuu ahaa sanadkii 1443 ayuu dhintay
• muxamad alfaatix waxaa dhashay khadiija huma khaatuun aabihiis ayuu xilka kaga dambeeyay
• orkhan shilbi
• xasan shilbi
• arqonde khaatuun
• shahrazaada khaatuun
• faaduma khaatuun
• khadiija khaatuun