Muddada afar-geesood waa muddada juqraafiga laga soo bilaabo dhammaadka Bliyusiin qiyaastii 1.6 milyan oo sano ka hor ilaa hadda. Afar-geesoodka waxa uu ka kooban yahay laba xilli-geoloji: Xilligii Barafka iyo Huuluusiin.

Erayga afar-geesood (afaraad) waxaa soo jeediyay Jules Desnoyers 1929 si uu wax uga qabto sedimen ee Seine Basin ee Faransiiska oo u muuqday mid si cad uga yar dhagxaanta muddada jaamacadda. Muddada afar-geesood waxay daba socotaa muddada jaamacadda waxayna ku fidsan tahay waqtigan xaadirka ah. Muddada afar-geesood waxay si aad ah u dabooshaa muddada baraf dhawaanahan oo ay ku jirto dib u gurasho baraf ee ugu dambeysay.

Muddada afar-geesood ee 1.6 milyan ah waxay ka dhigan tahay muddada ay jireen bini'aadamka la yaqaan. Qulqulka qaarada shaqo kuma laha muddo aad u gaaban. Cimiladu waxay ahayd mid ka mid ah barafka muddadyeedka kaas oo barafka qaaradaha ay u guuraan koonfurta ilaa 40° loolka. Dhowr xayawaan oo cusub ayaa soo kacay, mar kale waxay u badan tahay inay sabab u tahay muddada juqraafi ahaan gaaban ee muddadan. Waxaa jiray dabar-goyn weyn oo ku yimid naasleyda waaweyn ee gobollada waqooyi dhammaadkii xilligii Barafka. Noocyo badan oo ay ka mid yihiin bisadda saber, mammoth, mastodon, Glyptodonts, iwm. ayaa ka dabar-go’ay adduunka oo dhan. Xayawaanno kale oo ay ka mid yihiin fardo, geel iyo shabeel ayaa dabar go’ay Waqooyiga Ameerika.

Tixraac

Quaternary

Maqaalkan waa la bilaabay. Hadii aad wax ka taqaanid fadlan ka caawi Wikipedia in aad Wax ku dartid. Qoraalkaagu ha noqdo mid faa'iido leh oo dhexdhexaad ah.