Ibnu xajar casqalaani
Sheykhul islaam Shihaabudiin Abul-Fadli Axmad bin Cali Al-Casqalaani oo loo yaqaan “Ibnu Xajar” waa aqoonyahan Muslim ah oo cilmiga xadiiska aad ugu dheereeyay heer loogu yeero “Amiirka Mu'miniinta ee xadiiska” wuxuu noolaa 773H\1371-852H\1449 [1], wuxuuna ka tagay kutub badan ee ka mid yihiin Fatxul-Baari, Buluuqul-Maraam, iyo Al-Isaaba.
Taariikhdiisa wax ka badal
Abtirkiisa & Barbaarintiisii wax ka badal
Imaamka waxaa la dhahaa: Shihaabudiin Abu Fadli Axmed bin Cali bin Xajar al Casqalaani, laakiinse aad loogu yaqaano “Ibnu Xajar”. Imaamku wuxuu dhashay sanadku markuu ahaa 773 ee sanadka hijriga. Madhab ahaan wuxuu ahaa Shaafici. Imaamku asal ahaan kasoo jeeda Masar. Imaamku waxuu leeyaahy naanayso dhawr ah sida: “Qaadil-Qudaat”, “Sheekhul Islaam” iyo “Amiirka muminiinta ee xadiithka” .
Marka la leeyahay waxuu ahaa “Qaadil-Qudaat” macnaheedu waxaa weeye sheekhu waxuu ahaa gar gooyaha ugu sareeyo ee ayna hoos yimaadaan raga wax kala xukuma aayagoo adegsanayo sunada iyo kitaab ka Alle.
Culimadiisa wax ka badal
Ibni xajar wuxuu safaro u galay cilmiga sidii lagu yaqaanay aheedna dhaqankii culimadii hore, masaafo badana waa uu u jaray si uu u raadsho cilmiga waxuuna kulansaday culimo aad u baratay diinta Islaamka oo lafa gurtey dhuuxdayna oo in badan ku dhex jirtey barashada iyo barida diinta Islaamka.
Waxaana culimadiisa kamid ahaa:
- Imam Al Balqiini- oo caan ku ahaa xifdinta iyo sharaxida waxa dahsoon.
- Imaam Zeynudiin Al Ciraaqi- oo aad u yaqaanay culuumul Xadiith
- Imaam Algamaari- oo u ahaa mucalimka luuqada
- Imaam Almuxib ibnu Hishaam, Cizz Bin Jamacah iyo Tanuukhi- oo ahaa kuwo aad ugu caan baxay culuumta Qir’aatka, kuwaasoo haystay sanad sare.
Wuxuu ibni Xajar ku soo aruurshay shuyuukhdiisa kitaabkiisa la yiraahdo “Al mujmac Al mu’sis lil macjam Al fahris”
Sheekhu waxuu ahaa Mufasir aad u bartay kitaabka iyo macniihiisa waxaa kale oo uu ahaa Faqiih oo ah mid fahansan fiqiga diinta Islamka sidoo kale ahna Muxadith. Inta waxa isii dheer inuu ahaa gabyaa wayn tiriyeyna qasiidooyin aan marnaba caadi ahayn!!. Waxuuba leeyahay kitaab lagu uruuriyey gabaydiisii oo dhan sida uu Imam Shaafici uu leeyahay diiwan lagu uruuriyay gabayadiisii oo idil.
Imaamku waxuu ahaa mid xifdiyey mutuun fara badan iyo silsiladooyin. Waxuuna lahaa awood fahmeed sida kala soo bixida fahan dahsoonaaa, kasoo loo yaqaan ( Al-istinbaad)
Ardaydiisa wax ka badal
- Al xaafid Al-Sakhaawi
- Kamaal ibnu Hamaam
- Ibnu Tagri
- Abu Fadli ibnu Shuxnna
kutubtiisa wax ka badal
- فتح الباري شرح صحيح البخاري
- الإصابة في تمييز الصحابة
- تهذيب التهذيب
- بلوغ المرام من أدلة الأحكام
- نخبة الفكر في مصطلح أهل الأثر
Waxaa uu sharxay kitaab la dhaho waa saxiix kan ugu saxsan kadib Qur’aanka, kitaabkaas oo ah Saxiixul Bukhaari. Sharaxisana waxa loo yaqaan “Fatxu baari sharax saaxul bukhari”. Sidoo kale Kutub caqiiqado ahna wuu leeyahay, sidoo kale waa uu ka qorey culuumul Qur’aan , sheekhu intaasoo fanni ayuu ka hadlay balse waxuu xooga saaray Cilmul Xadiith.
Hadaladii laga sheegay Imaamka wax ka badal
Culimo badan ayaa sheekha ka hadashay oo kamid yaahay Shawkani oo aad u amaanay. Caalimka la yiraahdo al Xaafid Taajudiin ibnu Algharaabili wuxuu yiri “ waxaan ku dhaaranayaa Alle, Magaalada Dimishiq ma soo galin Ibnu Casaakir kadib,nin ka Xaafisan Ibnu Xajar”
Al-Baqaacii waxuu yidhi “ waxan la yaabaa sida daga daga ah oo uuwax u fahmo, iyo xifdintiisa sare”.
Waxaa intaa kusiidaray Najmu diin bin Fahad (oo ah muxadith al xijaaz) oo waxuu yidhi “Ibnu Xajar wuxu yahay khabiir, hadal cad, maskax badan, akhlaaq wanaagsan”
Geeridiisii wax ka badal
Wuxuuna dhintey 852 ee hijriga , waxuuna ku dhintay Qaahira, Masar. Waxaan Ilaahay swt oga baryaynaa inuu Imaamka ajar iyo xasanaat ka siiyo diinta siduu ugu soo gargaaray, denbigiisoo dhanna dhaafo. Anagana naga dhigo kuwa cilmigiisa ku intifaaca.